Voorwoord

Inleiding
De jaren van economische crisis liggen achter ons. De voorzichtige economische groei van de afgelopen jaren zet zich voort. De prognose van het Centraal Planbureau (CPB) van maart 2018 gaat uit van een gemiddelde economische groei van circa 3,0% voor de periode 2018-2019.
Deze economische groei heeft een positieve uitwerking op de algemene uitkering voor gemeenten. Op basis van het regeerakkoord 2017-2021 ‘Vertrouwen in de toekomst’ is dit voor de gemeente Houten circa structureel € 1,0 miljoen. Op basis van de meicirculaire 2018 en de begrotingsrichtlijnen 2019 wordt in het collegeprogramma 2018-2022 de definitieve structurele financiële ruimte voor de meerjarenbegroting 2019-2022 berekend.

Eén van de speerpunten uit het collegeprogramma 2014-2018 was: ‘gezonde financiële basis: verantwoord beheer van inkomsten en uitgaven’.
Dankzij een solide financieel beleid is de ombuigingsagenda 2014-2018 (€ 4,9 miljoen) afgerond en voor ruim 93% gerealiseerd. De meerjarenbegroting 2018-2021 is structureel sluitend en het jaarrekeningresultaat 2017 is positief. De herziening van de grondexploitaties is per maart 2018 sluitend (maart 2017: € 0,9 miljoen negatief). Tot slot is er sprake van een solide reservepositie. De vrije algemene reserve voldoet aan de provinciale norm. De beklemde algemene reserve is hoger dan de door de raad vastgestelde ondergrens en de ratio’s voor het weerstandsvermogen van de grondexploitatie zijn matig tot ruim voldoende.

Om de jaren van de economische crisis goed door te komen was het nodig om een financiële buffer te creëren. De raad heeft in 2014 ingestemd om de bestemmingsreserve economische crisis hiervoor te gebruiken. Doel hiervan was de begrote tekorten 2014-2017 en jaarrekeningresultaten 2013-2017 middels deze bestemmingsreserve met elkaar te verrekenen. Nu de economische crisis voorbij is kan het positieve saldo uit deze bestemmingsreserve worden bestemd. Besluitvorming hierover vindt door  de raad plaats op 28 juni 2018.

Jaarrekeningresultaat 2017: € 0,6 miljoen positief
Bij het opstellen van de begroting 2017 waren de gevolgen van de economische crisis nog zichtbaar. Om tot een sluitende begroting te komen was een onttrekking van   € 1,423 miljoen aan de bestemmingsreserve economische crisis nodig.
Het jaarrekeningresultaat 2017 is € 0,583 miljoen positief. Dit resultaat is lager dan de prognose (€ 1,033 miljoen) bij de tweede bestuursrapportage 2017. Zonder de begrote onttrekking aan de bestemmingsreserve economische crisis is het jaarrekeningresultaat 2017 € 0,84 miljoen negatief.

In de jaarrekening 2017 is een voorziening (€ 1,578 miljoen) gevormd voor de problematiek met de dakconstructie van het Wijkcentrum / cultuurhuis Schoneveld. Dit negatieve financiële effect wordt grotendeels gecompenseerd door enkele incidentele voordelen en het resultaat van een solide financieel beleid.
In het hoofdstuk bestuurlijke beschouwingen wordt het jaarrekeningresultaat 2017 toegelicht. Ook worden in dat hoofdstuk de belangrijkste ontwikkelingen (wat hebben we gedaan?) in 2017 op programmaniveau beschreven.

Bestemming jaarrekeningresultaat 2017
In lijn met het raadsbesluit in 2014 worden de jaarrekeningresultaten t/m 2017 gestort in of onttrokken aan de bestemmingsreserve economische crisis. Het jaarrekeningresultaat 2017 is positief. Voorgesteld wordt dan ook om dit toe te voegen aan deze bestemmingsreserve. Daarna kan het saldo van de bestemmingsreserve economische crisis worden bestemd.

Bestemming saldo bestemmingsreserve economische crisis per 31 december 2017
Bij de jaarstukken 2016 heeft het college het voornemen uitgesproken om, indien mogelijk, een substantieel bedrag (hoger dan € 200.000) terug te geven aan de inwoners van Houten. De inwoners van Houten hebben de afgelopen jaren tenslotte mede bijgedragen aan de realisatie van de verschillende ombuigingsopgaven. Op basis van het jaarrekeningresultaat 2017 kan dit voornemen daadwerkelijk worden gerealiseerd.

De raad wordt voorgesteld om een bedrag van € 1,0 miljoen terug te geven aan de inwoners van Houten en € 0,2 miljoen beschikbaar te stellen ten behoeve van werkbudget versterking organisatie en herijking hoofdstructuur en sturing. Daarnaast wordt de raad voorgesteld het resterende bedrag (€ 0,593 miljoen) uit het saldo van de bestemmingsreserve economische crisis toe te voegen aan de  algemene beklemde reserve. Dit omdat, toen de meerjarenbegroting nog niet structureel in evenwicht was, bij de perspectiefnota’s 2017 en 2018 de beklemde algemene reserve is ingezet voor het realiseren van ambities. Hierdoor komt de beklemde algemene reserve weer ruimschoots boven de door de raad vastgestelde ondergrens van € 21,8 miljoen.

Doorontwikkeling jaarverslag 2017
De verbeterslagen in de begrotingen 2017 en 2018 vinden hun weerslag in het jaarverslag 2017. Ook de aanbevelingen in het rapport ‘jaarstukken 2016’ van de audit- en rekeningcommissie (ARC) zijn betrokken bij het opstellen van dit jaarverslag. Hierdoor wordt de kwaliteit van het jaarverslag verder verbeterd en sluit dit nog beter aan bij de sturings- en informatiebehoefte van de gemeenteraad.

In gemeenteland is veel kritiek op de gehanteerde verplichte ‘BBV-indicatoren’. (BBV staat voor 'Besluit Begroting en Verantwoording'.) Een nieuwe evaluatie is nodig. 14 maart heeft de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) de laatste stand van zaken gecommuniceerd. Het betreft een overzicht van de recente actualisaties alsmede de eerdere aanpassingen van de regeling die sinds de eerste inwerkingtreding hebben plaatsgevonden en die inmiddels in de Staatscourant zijn gepubliceerd. Een aantal indicatoren is komen te vervallen. Andere kennen voortaan een andere bron en/of worden anders berekend. De VNG heeft aangegeven dat in het eerste kwartaal 2018 slechts enkele cijfers van ‘BBV-indicatoren’ worden geactualiseerd. Deze zijn nog verwerkt in de jaarstukken 2017. In de jaarstukken is dus uitgegaan van de beschikbare en nu geldende ‘BBV-cijfers’ over 2017. Daar waar mogelijk zijn deze - indien nog niet beschikbaar gesteld door de VNG - aangevuld met actuele informatie door onszelf. Het gevolg van het bovenstaande is dat bij ‘BBV-indicatoren’ in de programmaverantwoording nog regelmatig lege cellen staan (‘nog niet bekend’) of dat er staat ‘vervallen’.

De enquête voor het peilen van de sociale kracht, Monitor Sociale Kracht (MSK), van Houten, vond tot en met 2016 tweejaarlijks plaats. De eerstvolgende MSK stond gepland voor 2018. In de begroting 2017 is dan ook geen raming opgenomen voor effectindicatoren gekoppeld aan de MSK. Met ingang van 2017 vindt de MSK, mede op verzoek van de raad, jaarlijks plaats. Daarom is in het jaarverslag 2017 geen raming, maar alleen de realisatie opgenomen voor deze effectindicatoren.

In navolging van de begroting 2018 worden de jaarstukken 2017 ook gepubliceerd in een online versie op www.houten.nl en een infographic. Hierdoor wordt de toegankelijkheid vergroot, voor iedereen die hier belangstelling voor heeft. In de infographic ‘Jaarstukken 2017 in één oogopslag’ worden kengetallen en enkele belangrijke ontwikkelingen weergegeven. Voor de herkenbaarheid hiervan zijn deze gekoppeld aan inwonersinitiatieven en/of onderwerpen waar veel burgers bij betrokken waren. Daarnaast wordt zichtbaar gemaakt waar het geld vandaan kwam -en waar het geld naar toe is gegaan. Ook worden de uitgaven uitgedrukt in een bedrag per inwoner.

Tot slot
De economische crisisjaren hebben in het teken gestaan van een solide financieel beleid. De keuzes die daarbij zijn gemaakt worden in belangrijke mate ondersteund door het Rekenkameronderzoek 'Lessen uit de crisis'. Nu er weer sprake is van economische groei stelt het college dan ook met tevredenheid vast dat het solide financieel beleid van de afgelopen jaren zijn vruchten heeft afgeworpen. Hierdoor is er sprake van een stevig financieel fundament voor de bestuursperiode  2018-2022.

Wij kijken uit naar een constructieve behandeling van de jaarstukken 2017 op 28 juni 2018.

Burgemeester en wethouders van Houten,

de secretaris,               de burgemeester,

H.S. den Bieman            W.M. de Jong