De jaarrekening van de gemeente Houten, inclusief de grondexploitatie, sluit in 2017 met een positief rekeningresultaat van € 583.069.

Dit resultaat is een optelsom van het resultaat van de verschillende programma’s en de algemene dekkingsmiddelen en ondersteuning organisatie. Hierin zijn ook de mutaties in de reserves opgenomen, waar de raad al eerder een besluit over heeft genomen. Onderdeel van de mutaties in de reserves is een onttrekking van € 1.423.165 aan de bestemmingsreserve economische crisis. Deze onttrekking was noodzakelijk om in november 2016 een incidenteel sluitende begroting voor 2017 door de raad te kunnen laten vaststellen. Rekening houdende met deze onttrekking is er dus feitelijk sprake van een negatief jaarrekeningresultaat van € 840.096.

De ‘begroting na wijzigingen’ bestaat uit de vastgestelde begroting 2017 (november 2016), de eerste en tweede bestuursrapportage 2017 en effecten van tussentijdse raadsbesluiten. In de bestuursrapportages en betreffende raadsvoorstellen zijn deze bijstellingen toegelicht.

Het verloop van het resultaat 2017, voor en na mutaties in de reserves, is als volgt:

Samenstelling en analyse van het resultaat

Het verschil tussen het saldo van de begroting 2017 en dat van de jaarrekening 2017 bedraagt negatief               € 0,5 miljoen. Dit komt door verschillen tussen de begroting na wijziging (tweede bestuursrapportage 2017) en de realisatie van een aantal onderdelen.

In tabel 2 is het resultaat uitgesplitst naar de programma’s uit de begroting.

De verslechtering van het saldo met € 0,5 miljoen wordt, op hoofdlijnen, verklaard in onderstaande
tabel 3. Een gedetailleerde toelichting is terug te vinden in de verschillen-verklaringen bij de programma’s en de paragraaf bedrijfsvoering.

Tabel 3: Jaarrekeningresultaat 2017

Hieronder wordt het verschil van -€ 0,5 miljoen, op hoofdlijnen, toegelicht. Een gedetailleerde toelichting staat in de verschillen-verklaringen per programma en de paragraaf bedrijfsvoering.

Algemene baten en lasten (negatief effect € -1.156 miljoen)
Het negatief effect van € 1.156 miljoen wordt veroorzaakt door de volgende posten.

• In de jaarrekening 2017 is voor de problematiek met de dakconstructie van het Wijkcentrum / cultuurhuis Schoneveld een voorziening gevormd van € 1,578 miljoen. Deze voorziening is voor de uitwerking van de in de collegebrief van 23 januari 2018 geschetste twee oplossingsrichtingen;
• De reservering van WSW-middelen voor de afrekening over de periode 2014-2016 is vrijvallen. Dit is het gevolg van de wijziging van het woonplaatsbeginsel waardoor het risico voor een te trage afbouw van Wet Sociale Werkvoorziening (WSW)-ers niet meer aanwezig is. Daarnaast heeft een lagere afrekening 2014 vanuit het Rijk over deze periode ook tot een voordeel geleid. Per saldo heeft dit een positief effect van € 272.000;
• De reservering voor de afwikkeling van Vakwerk over 2010 is eveneens vrijgevallen. Deze middelen waren geoormerkt vanwege het samenwerkingsverband tussen de gemeente Houten en het ROC om mensen in de bijstand toe te leiden naar duurzaam werk. Niet alle beschikbare middelen zijn nodig geweest en de termijn waarop nog gefactureerd mag worden is nu verjaard. Dit heeft tot een voordeel van € 97.000 geleid;
• Diversen voordelen € 53.000.

Uitkerings- en uitvoeringskosten WIL (positief effect € 0,37 miljoen)
Het positief effect van € 0,37 miljoen wordt veroorzaakt door de volgende posten.

• Een voordeel van € 94.000 op uitvoeringskosten van de WIL is ontstaan doordat er een aanzienlijk groter bedrag aan compensabele BTW gedeclareerd kon worden dan begroot. Dit komt doordat de WIL meer gebruik heeft gemaakt van inhuur derden (flexibele schil) dan eigen personeel;
• Medio 2017 is het armoedebeleid vastgesteld. In december 2017 is het uitvoeringsplan voor 2018 vastgesteld om hieraan uitvoering te geven. Doordat het definitieve beleid inzake armoedebeleid pas relatief laat in 2017 geëffectueerd is, konden deze budgetten nog niet geheel ingezet worden voor dit doel. Dit betreft een incidenteel voordeel van € 93.000;
• In de prognose voor het tweede halfjaar 2017 van de kosten voor bijzondere bijstand en bijstandsverlening (op basis van de halfjaarcijfers) heeft de Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) rekening gehouden met het feit dat zich in de tweede helft van 2017 een aantal statushouders in Houten zou vestigen. Dit is niet gebeurd omdat Houten de taakstelling al bereikt had. In de tweede helft van 2017 is er dus geen beroep meer gedaan op bijzondere bijstand (inrichtingskosten), waarmee wel rekening was gehouden. Ook de geprognosticeerde kosten voor bijstandsdienstverlening zijn dus lager dan begroot. Dit heeft geleid tot een voordelig saldo van € 76.000;
• Van de regeling "toeslag voor studerenden met studiefinanciering, die geen bijverdien mogelijkheden hebben", wordt nauwelijks gebruik gemaakt waardoor een voordeel van € 38.000 is ontstaan;
• Diversen voordelen € 72.000.

Sociaal domein (negatief effect € 0,36 miljoen)
Het negatief effect van € 0,36 miljoen wordt veroorzaakt door de volgende posten.

• De kosten Zorg in Natura (ZIN) jeugd zijn voor 2017 € 838.000 hoger uitgevallen dan vooraf geraamd. Deze overschrijding kan deels worden verklaard doordat steeds meer begeleiding aan jeugdigen is omgezet van Persoonsgebonden Budget naar Zorg in Natura en een sterke instroom vanuit de Wet Langdurige Zorg (WLZ). Een andere verklaring is de verhoogde subsidie aan Stichting Samen Veilig Midden-Nederland voor 2017, in verband met een stijgend volume aan preventieve (‘drang’) en justitiële (‘dwang’) maatregelen van gecertificeerde instellingen. In de verdeling van de middelen vanuit de integratie uitkering sociaal domein jeugd was in de begroting een klein gedeelte niet door verdeeld naar onderliggende taken. Het voordeel van € 58.000 kan ter dekking dienen van het nadeel op ZIN;
• Enkele zorgaanbieders hebben voor de jaren 2015 en 2016 te hoge productie-opgaven opgesteld. Deze correcties leveren in 2017 een voordeel op van € 364.000;
• Binnen het (participatie)budget voor de uitvoering van de WSW zijn middelen beschikbaar om als buffer te dienen, indien de afbouw van de (oud) WSW-ers geen gelijke tred houdt met de afbouw van het participatiebudget. Dit is in 2017 niet nodig gebleken omdat er voldoende uit dienst zijn getreden waardoor een deel van het gereserveerde bedrag kan vrijvallen. Hierdoor ontstaat een voordeel van € 70.000;
• Diverse nadelen € 13.000.

Openbare ruimte (negatief effect € -0,19 miljoen)
Het negatief effect van € 0,19 miljoen wordt veroorzaakt door de volgende posten.

• Door het zeer groeizame weer moest in 2017 frequenter worden gereinigd. Ook is het thermisch reinigen met branders gedurende twee maanden stopgezet na de brand aan de Vlierweg. Alternatieve inzet was arbeidsintensiever en daarmee ook duurder. Daarnaast hebben we door onderbezetting in de buitendienst een deel van het veeg- en borstelwerk in de periode mei t/m september uitbesteed. Per saldo heeft dit tot een nadeel van € 105.000 geleid;
• Het nadeel van € 73.000 op groenbeheer en  -onderhoud wordt voor een deel veroorzaakt door meer aanplantkosten en meerkosten van groenbestekken. Dit is onder meer het gevolg van de vervanging van dode en zieke bomen. Ook hebben we hogere kosten gemaakt voor het verwijderen van meer vederkruid dan was voorzien, ondanks de financiële bijdrage van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden;
• Het nadeel van € 49.000 op het product speelvoorzieningen wordt veroorzaakt door achtergebleven sponsorbijdragen voor de Sutumuur (interactieve voetbalmuur) bij basisschool De Vlinder. Het proces heeft langer geduurd dan gedacht omdat omwonenden van twee potentiële locaties de muur niet wilden hebben in verband met angst voor hangjongeren en geluid. Als gevolg van het lange proces zijn potentiële sponsoren afgehaakt en zijn er minder sponsorgelden ontvangen;

• Diversen voordelen € 37.000.

Exploitatielasten buiten- en binnensportaccommodaties (positief effect € 0,16 miljoen)
Het positief effect van € 0,16 miljoen wordt veroorzaakt door de volgende posten.

• De energiekosten van de binnen- en buitensportaccommodaties zijn totaal € 79.000 lager uitgevallen. Dit voordeel is voor een groot gedeelte veroorzaakt door een afrekening van Eneco voor de energiekosten van Sporthal De Slinger over de periode 2008 - 2016. Een andere oorzaak van dit voordeel komt door zachtere winters en lage tarieven.
• Het dagelijks onderhoud van binnen- en buitensportaccommodaties heeft tot minder kosten geleid dan begroot wat een voordeel van € 52.000 heeft opgeleverd. De Meerpaal is een nieuw complex waarbij de kosten voor onderhoud in de eerste jaren gering zijn. Echter met ingang van 2018 gaan er hogere onderhoudskosten ontstaan. Verder is er niet elk jaar intensief onderhoud noodzakelijk op de diverse complexen.
• Diversen voordelen € 29.000.

Actualisatie voorziening (voormalige) wethouderspensioenen (negatief effect € 0,14 miljoen)
Jaarlijks vindt een actuariële berekening plaats voor de voorziening wethouderspensioenen. Een storting van € 135.000 is noodzakelijk om de dekkingsgraad van dit pensioenfonds in eigen beheer op orde te houden.

Bedrijfsvoering (positief effect € 0,21 miljoen)
Het positief effect van € 0,21 miljoen wordt veroorzaakt door de volgende posten.

• Binnen het programma 'De toegankelijke gemeente en persoonlijke overheid' zijn de meest gevraagde producten voor burgers en bedrijven digitaal beschikbaar gemaakt. Deze digitale beschikbaarheid zit aan de voorkant van het proces. Het digitaliseren en automatiseren van de 'achterkant' van het proces heeft vertraging opgelopen doordat de werkzaamheden voor de 'voorkant' van het proces meer tijd vroegen dan gepland. Hierdoor is € 74.000 van het begrote budget niet besteed in 2017;
• Door de toename van het aantal werkplekken voor de Regionale Backoffice Lekstroom (RBL) is   € 76.000 extra aan de RBL doorbelast voor ICT dienstverlening en huisvesting;
• De abonnementskosten zijn € 30.000 lager uitgevallen in verband met een scherpe aanbesteding voor de luchtfoto’s en de panoramafoto’s. We nemen nog steeds dezelfde producten af maar door nieuwe aanbieders zijn de prijzen voor dit soort producten omlaag gegaan;
• Een incidenteel voordeel van € 30.000 is ontstaan door lagere energielasten voor gemeentelijke huisvesting in 2017.

Overige budgetten (> € 25.000 < € 75.000) (positief effect € 0,38 miljoen)
Het positief effect van € 0,38 miljoen is het saldo van alle voor- en nadelen op budgetten met een afwijking tussen
€ 25.000 en € 75.000.

Overige budgetten (≤ € 25.000) (positief effect € 0,26 miljoen)
Een voordelig saldo van € 0,26 miljoen is opgebouwd uit diverse afwijkingen op budgetten van kleiner dan € 25.000.

Indien de afwijkingen op de overige budgetten onderdeel uitmaken van relevante overschrijdingen (vanaf € 75.000) op deelprogramma-niveau, worden zij in de verschillenanalyses van de programma’s toegelicht.

Nu de economische crisis voorbij is kan het positieve saldo uit deze bestemmingsreserve worden bestemd. In het raadsvoorstel 'resultaatbestemming jaarrekeningresultaat 2017 wordt hiervoor een voorstel gedaan. De stand is in tabel 5 weergegeven:

* Vooruitlopend opgenomen op besluitvorming door de Raad