Mensen wonen, werken, leren, ontwikkelen en ontspannen in een omgeving die levensloopbestendig is, waarbij verantwoord wordt omgegaan met middelen en milieu.
2017 is een jaar geweest waarbij volop gewerkt is aan de uitvoering van de in 2016 vastgestelde beleidsplannen. Op alle gebieden zijn stappen gezet, maar met name op de gebieden van woningbouwontwikkeling en verduurzaming. De crisis is voorbij en de markt heeft een grote behoefte om flink te investeren in nieuwe ontwikkelingen. Juist doordat de gemeente Houten de grote kaders reeds had vastgesteld kon in 2017 vooral ontwikkeld worden. Dit is terug te zien in bijvoorbeeld de realisatie van het aantal woningen, welke de prognose ruimschoots heeft overschreden, maar ook in de vele door de raad vastgestelde startnotities (onder andere Eikenhout, De Geer, Wegwijzer Den Oord) en de grote hoeveelheid door externe partijen aangedragen initiatieven zoals een aantal transformaties van leegstaande kantoorgebouwen (onder andere De Molen 47) tot de planontwikkeling van de Vinex-wijken Hofstad III en Hofstad IVb.
Ondanks deze successen blijkt het telkens weer een opgave om de gewenste hoeveelheid sociale woningen aan het woonareaal toe te voegen. In 2017 zijn iets minder nieuwe sociale huurwoningen aan het areaal toegevoegd dan geraamd. Door hier meer aandacht op te vestigen in de startnotities lijkt dit echter ten goede te kantelen voor de komende periode.
Door het vaststellen van het programma Ruimte zijn ook belangrijke stappen gezet in het definiëren van taken en verantwoordelijkheden van de diverse partijen bij ontwikkelopgaves op de gebieden van participatie en communicatie. Ook zijn heldere afspraken gemaakt over de manier waarop de raad betrokken wordt bij de kaderstelling van ontwikkelingen en de wijze waarop de raad haar toetsende rol hierop kan uitvoeren.
Voor wat betreft commerciële centra van Houten is er in 2017 vooral verdere uitvoering gegeven aan de Retailvisie 2015-2025. Dankzij de economische voorspoed zien we dat het leegstandpercentage van de winkelcentra behoorlijk is gedaald maar aan de andere kant dat er toch nog een behoorlijke leegstand is. Dit heeft geresulteerd in verregaande gesprekken met vastgoedeigenaren en winkeliers om te kijken wat er nodig is om de centra aantrekkelijk te maken voor zowel winkeliers als winkelend publiek. Deze gesprekken zullen in de komende periode moeten leiden tot acties. Vooruitlopend hierop is er reeds gestart met de herinrichting van Het Rond.
In tegenstelling tot de woningbouw was de uitgifte van bedrijfskavels voor de realisatie van nieuwe bedrijfsgebouwen beperkt. Houten beschikt over nog relatief weinig ruimte voor bedrijven en stelt daarbij hoge eisen aan potentiële ontwikkelingen qua duurzaamheid, kwaliteit en uitstraling. Hierdoor zijn we selectief en haken sommige partijen af dan wel het kost beduidend meer tijd om te komen tot een vooral voor de gemeente Houten acceptabel plan. Ondanks dat er op papier (zeer) grote voortgang is geboekt heeft dit in 2017 nog niet geresulteerd in veel grondverkopen maar is er voorgesorteerd om in 2018 een inhaalslag te maken.
De reeds eerder ingezette koers op het Eiland van Schalkwijk betreffende de uitnodigingsplanologie heeft in 2017 een vervolg gekregen in het Kromme Rijn gebied. De samen met gemeenten Wijk bij Duurstede en Bunnik opgezette omgevingsvisie is vastgesteld en er is een start gemaakt met de uitvoeringsagenda. Ook voor dit gebied geldt vanaf nu dat de gemeente vooral faciliteert bij particuliere initiatieven die leiden tot duurzame (door)ontwikkeling van recreatie en landbouw in dit gebied. Dat het soms lastig is om particuliere initiatieven tot uitvoer te krijgen binnen gestelde kaders blijkt uit het feit dat de realisatie van een horecapunt in bos Nieuw Wulven nog niet heeft geleid tot een definitief plan. Anderzijds zijn op andere locaties juist op initiatief van particulieren landschapselementen toegevoegd waardoor de landschappelijke kwaliteit van het gebied wordt verhoogd.
Op het Eiland van Schalkwijk zijn ook in 2017 weer stappen gezet in de verdere duurzame ontwikkeling van het gebied. Belangrijke stappen zijn vooral gezet met projecten die verbonden zijn aan de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de transformatie van Fort Honswijk. De gemeenteraad heeft tevens ingestemd met het werven van fondsen / subsidies om de renovatie van het fort verder te kunnen oppakken.
Belangrijk onderdeel bij deze ontwikkelingen is de verankering van de cultuurhistorische waarden bij al deze plannen. Om dit ook in de toekomst zo goed mogelijk te borgen heeft de raad de erfgoedverordening vastgesteld (januari 2018). In 2017 is het helaas nog niet gelukt om de gemeentelijk gebiedsdekkende cultuurhistoriekaart te maken, maar alle data voor deze kaart zijn ondertussen verzameld zodat de kaart nu daadwerkelijk gemaakt kan en gaat worden.
Bij de vervanging van speeltoestellen hebben we in overleg met de buurt bepaald hoe de locaties het beste konden worden ingericht: met of zonder speel- en sporttoestellen. Deze aanpak heeft geleid tot een succesvolle herinrichting op 17 locaties en zal er mede toe hebben bijgedragen dat ongeveer 70 % van de inwoners tevreden is over het aanbod aan speelvoorzieningen voor kinderen tot 12 jaar in de nabije omgeving. Bijzondere projecten waren de aanleg van een voetgolfparcours rondom het manifestatieterrein en een Sutumuur (interactieve voetbalmuur) bij basisschool De Vlinder.
Het groen en water zijn ook in 2017 weer onderhouden conform de afgesproken beeldkwaliteit. Een objectieve meting van de beeldkwaliteit door een extern bureau heeft helaas echter geen bruikbare gegevens opgeleverd.
Er zijn plantsoenen heringericht op de Zomervlinderberm, Pelgrimsborch, Appelgaarde, Linzenoord, Emmaweg, Zuringhof, Eekhoornakker, Boterhoeve, Mekrapoord, Nobelslag en Zichtveld.
In 2017 is een nieuw bomenbeleid vastgesteld met richtlijnen voor beheer en onderhoud.
Een ander belangrijk project was het, in samenwerking met het HDSR, vervangen van circa 3,5 km beschoeiing in Houten Noordwest en Noordoost door een natuurvriendelijke oever met onderwaterbeschoeiing.
Bij de vervanging van openbare verlichting hebben we kritisch gekeken naar het benodigde aantal lichtmasten, vermogen en lichtopbrengst. Er is gekozen voor energiezuinige Ledverlichting en aluminium masten. In 2017 zijn de lichtmasten in de wijken de Weiden en de Velden vervangen.
In 2017 is het aandeel duurzame openbare verlichting gegroeid tot 24%. Van de inwoners vond 85% dat het buiten goed is verlicht in de buurt.
Naast groen en water heeft ook het onderhoud van de andere onderdelen van de openbare ruimte plaatsgevonden conform het Houtense beeldkwaliteitskader met onder andere machinaal straatvegen, onkruid borstelen op verharding, afvalbakken legen, zwerfafval verwijderen en beheer en onderhoud van de riolering en de begraafplaatsen. Op verschillende plekken is onkruid bestreden door middel van branden, waar naast ook nog andere technieken zijn gebruikt. Deze aanpak vormt een alternatief voor het werken met Round-Up wat al sinds enige tijd verboden is voor bestrijding van onkruid op verharding. Uit de Monitor Sociale Kracht blijkt dat 78% van de inwoners vindt dat de eigen buurt schoon is.
Bij enkele reconstructieprojecten is verharding afgekoppeld van de riolering. Verschillende parkeerplaatsen zijn voorzien van waterpasserende verharding zoals bij de Leenhoeve waar ook boomstandplaatsen zijn vergroot. Op andere plaatsen is (overbodige) verharding helemaal weggehaald en vervangen door groen.
In 2017 zijn diverse bewonersinitiatieven gestimuleerd en ondersteund, zoals: het opknappen van het groen aan de Kluismuur, WhatsApp buurtpreventie, de aanpak van parkeeroverlast in de wijk de Bouwen; herinrichting van de Kostergang, het werken met bladkorven, picknickbanken in de Vlinderidylle op bedrijventerrein De Veste, een foto-expositie op het Onderdoor in oktober en november. Ook zijn diverse zelfbeheerprojecten gefaciliteerd, zoals het opknappen van het pleintje op de Klaprooshof in samenwerking met scholieren van het Wellant College.
58 % van de inwoners spande zich in 2017 in voor de eigen buurt (8% intensief en 50% incidenteel). Er waren 45 nieuwe adoptielocaties. Het plaatsen van de bordjes "Ons Buiten" en tegels op zelfbeheerlocaties heeft tot meer aanmeldingen geleid dan was verwacht.
We hebben zoveel mogelijk huishoudelijke afvalstromen gescheiden ingezameld. De vierde kliko voor plastic, metalen verpakkingen en drankenkartons is ingevoerd bij alle grondgebonden woningen in Houten. De afvalscheiding in het gemeentehuis is verbeterd.
Door al de hierboven genoemde plannen, ontwikkelingen en genomen besluiten loopt één grote, rode draad: Duurzaamheid. Bij elk plan of ontwikkeling staat de vraag centraal van wat dit bij kan dragen aan de doelen die wij onszelf gesteld hebben betreffende duurzaamheid & energietransitie: energieneutraal, circulair, klimaatproof en een schoner, stiller en klimaatvriendelijke mobiliteit.
Op veel van bovengenoemde thema’s zijn (flinke) stappen gezet zowel qua beleid voor toekomstige ontwikkelingen, uitvoering van eerder vastgestelde plannen en voorlichting aan onze inwoners op het gebied van duurzaamheid en energietransitie. Een beleidskader zonnevelden is vastgesteld en veel objecten binnen Houten zijn voorzien van panelen. Het Houtens zwembad gaat verduurzaamd worden en een plan van aanpak voor verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed is gemaakt en met behulp van een inwonersinitiatief zijn zonnepanelen geplaatst op het dak van een gemeentelijke sporthal.
Er is al een groot oppervlak versteende verharding vervangen door groen en/of ontkoppeld van de riolering. Doordat er te weinig beschikbare infra-projecten waren is het geraamde aantal m2 nog niet gehaald maar ook in de komende tijd zullen zich nog kansen voordoen.
Voor wat betreft het Windpark Houten het volgende: In februari 2017 is een bewonersavond gehouden ter afronding van een lange dialoog tussen gemeente, bewoners en Eneco over het Windpark Houten. Doel van die dialoog was het wederzijds vertrouwen te herstellen en de geluidsoverlast tot een acceptabel niveau te verminderen. Resultaat van de bewonersavond was dat er brede steun onder de bewoners was voor het plaatsen van uilenveren aan de wieken en het oplossen van de bromtoon. Omwonenden waren echter verdeeld over de derde oplossing, een alternatief draaiprogramma. Ook over een test van het alternatieve draaiprogramma was verdeeldheid. De eerste twee oplossingen zijn inmiddels gerealiseerd, over de derde oplossing heeft de raad medio 2017 een motie aangenomen waarin het college wordt opgeroepen Eneco te vragen alsnog een proef met een alternatief draaiprogramma te doen. Eneco heeft geantwoord alleen aan die motie gehoor te willen geven als voor de proef met het alternatieve draaiprogramma draagvlak is onder de omwonenden. Om dit draagvlak te onderzoeken is in januari 2018, door de Universiteit Utrecht, een draagvlak meting gedaan onder de omwonenden.
In de begroting zijn diverse prestatie indicatoren opgenomen. Onderstaand wordt schematisch weer-
gegeven welk percentage van de geplande kwalitatieve prestatie indicatoren zijn gerealiseerd.
Zoals uit bovenstaande grafiek blijkt is 85% gerealiseerd. De belangrijkste resultaten worden hieron-
der nader toegelicht.
Gerealiseerde prestaties
Er zijn beduidend meer woningen opgeleverd dan geprognosticeerd in 2017 waarbij de bouw van onder andere het centrum in Houten zuid, Castellum, is afgerond. Ook zijn er belangrijke stappen gezet in twee zeer langlopende dossiers: er is daadwerkelijk zicht gekomen op een bedrijfsverplaatsing vanuit Loerik VI naar het buitengebied en er heeft besluitvorming plaatsgevonden omtrent uitbreiding van ’t Goy (januari 2018). Hiermee zijn twee (zeer) lang geleden vastgestelde doelen bereikt.
Op het Eiland van Schalkwijk zijn diverse projecten afgerond zoals de herontwikkeling van het Lunet de Snel, de reconstructie van de Gedekte gemeenschapsweg, inundatieveld Blokhoven en natuurlijk de voortgang van het transformatieproces van Fort Honswijk. Diverse werkzaamheden zijn hier uitgevoerd en afgerond, achterstallig groenonderhoud is uitgevoerd en diverse publieksactiviteiten hebben plaatsgevonden.
Er zijn belangrijke stappen gezet om de toekomstige duurzaamheids- en energietransitiedoelen te kunnen realiseren: een beleidskader zonnevelden is vastgesteld en veel objecten binnen Houten zijn voorzien van panelen. Het Houtens zwembad gaat verduurzaamd worden en een plan van aanpak voor verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed is gemaakt. Het scheiden van afval is geïntensiveerd door de invoering van de vierde kliko. De vierde kliko voor plastic, metalen verpakkingen en drankenkartons en een aanrechtbakje met composteerbare zakjes voor keukenafval is eind 2017-begin 2018 ingevoerd bij alle grondgebonden woningen in Houten.
Daarnaast is er al een groot oppervlak bestaande openbare verharding afgekoppeld van de riolering. Ook is er beleid ontwikkeld voor oplaadpunten voor elektrische auto’s.
Vanaf 2017 neemt Houten effectief deel aan de Klimaatcoalitie Utrecht.
Om de cultuurhistorische waarden van onze gemeente te waarborgen zijn deze in 2017 in een aantal ruimtelijke plannen verankerd waardoor borging plaatsvind naar de toekomst.
In 2017 is een bomenbeleid vastgesteld. De laatste fase van de projectmatige bestrijding van het vederkruid kon worden uitgevoerd.
Er waren minstens 2 publicaties in het Groentje over succesvolle (bewoners-)initiatieven, zoals over het opknappen van het groen aan de Kluismuur; WhatsApp buurtpreventie en het uitzetten van bladkorven.
Er is een interactieve voetbalmuur geplaatst bij de school de Vlinder. Met omwonenden is afgesproken de muur voorlopig maximaal een jaar te laten staan en daarna te evalueren. Er is geëxperimenteerd met alternatieve ondergronden voor speeltoestellen, ter vervanging van het ook bij katten populaire zand.
In 2017 zijn de lichtmasten in de wijken de Weiden en de Velden vervangen.
.
Niet gerealiseerde prestaties
De uitgifte van bouwkavels en de realisatie van nieuwe bedrijfsgebouwen is achtergebleven bij de prognose. Hoge eisen aan kwaliteit en duurzaamheid alsmede langdurige overlegtrajecten zijn hier de oorzaak van dat veel ontwikkelingen zijn doorgeschoven naar de komende jaren.
Ook zien wij dat particuliere initiatieven, zoals het versterken van de recreatiemogelijkheden van Nieuw Wulven, soms meer tijd vergen dan geraamd. Er blijkt soms een verschil in urgentie te zijn tussen initiatiefnemer en de gemeente, waardoor realisatie in 2017 nog niet heeft plaatsgevonden.
Het scheiden van afval bij hoogbouw als onderdeel van Proeftuin Circulaire Stad blijkt complexer te zijn dan op voorhand gedacht. Het kost dan ook meer tijd dan voorzien om dit te organiseren waardoor dit doorgeschoven moet worden naar het komende jaar. De vermindering van de hoeveelheid versteend openbaar oppervlak is beduidend minder dan geraamd. |Dit heeft vooral te maken met het feit dat er weinig geschikte infrastructurele projecten zijn uitgevoerd waarbij verharding verwijderd kon worden.
De roadmap naar een klimaatproof Houten in 2040 is in 2017 nog niet opgesteld. Deze roadmap wordt onderdeel van het klimaatplan, dat in 2018 gemaakt wordt.
Het voorbereiden van een pilot "hittestress" in het centrum van Houten is uitgesteld. We willen de pilot “hittestress” in samenhang uitvoeren met een (conform het regeerakkoord te verrichten) bredere klimaatstresstest, wat we in 2018 met de omliggende regiogemeenten oppakken.
Door prioriteitstelling is nog niet gestart de wijkgerichte aanpak om overbodige objecten (hekjes, palen, etc.) te verwijderen. Dit wordt doorgeschoven naar 2018.
Door prioriteitstelling is ook het werk aan de jeu-de-boules banen vertraagd. Het betrof het opknappen als zij daarna (mede) worden geadopteerd door buurtbewoners en het opheffen van banen waarvoor geen belangstelling meer is. De voorbereiding en uitvoering vinden nu plaats in 2018.
Het programma bestaat uit de volgende deelprogramma's:
- Woningen
- Commerciële voorzieningen en horeca
- Leefomgeving
- Gebiedsinrichting
- Duurzaamheid & energietransitie
- Landschap en recreatie
- Cultuurhistorie en archeologie
ENERGIE: De inwoners en bedrijven dragen bij aan de doelstelling om Houten energie-neutraal te maken. Het tussendoel in 2018 is om 9% van het totaal energieverbruik (excl. verkeer) duurzaam en lokaal op te wekken.
KRINGLOPEN: Houten wil een circulaire stad worden, met als tussendoel in 2018 75% van het huishoudelijk afval te scheiden en terug te brengen in de grondstoffenkringlopen.
GROEN & KLIMAATADAPTATIE: Houten blijft groen en wordt klimaatproof met als tussendoel jaarlijks 2.500 m2 bestaande openbare verharding om te zetten naar groen en/of te ontkoppelen van de riolering (dat wil zeggen het regenwater niet meer via de riolering afvoeren).
DUURZAME MOBILITEIT: De mobiliteit van Houtenaren wordt steeds schoner, stiller en klimaatvriendelijker. Het tussendoel is dat in 2018 45% van de vervoersbewegingen per (elektrische) fiets plaatsvindt.
